Polsko-Niemieckie Nagrody Dziennikarskie 2015

Polsko-Niemieckie Dni Mediów to profesjonalne forum dziennikarskie - miejsce spotkań i wymiany poglądów przedstawicieli świata mediów jak również okazja do osobistych rozmów dziennikarzy i medioznawców z Polski i Niemiec. W atmosferze otwartości i z udziałem uznanych specjalistów uczestnicy mogą podjąć dyskusję o obecnie najważniejszych aspektach pracy dziennikarzy w obu krajach oraz o szczególnej roli i odpowiedzialności mediów za kształtowanie stosunków polsko-niemieckich. Partnerzy projektu pragną w ten sposób wspierać polsko-niemiecki dialog w środowisku dziennikarzy.

Dni Mediów organizowane są co roku, na przemian w Polsce i w Niemczech. Uroczystym akcentem Dni Mediów jest wręczenie Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej za najlepsze prace dziennikarskie, które zostały opublikowane w roku poprzednim. Nagroda przyznawana jest w trzech kategoriach.

Pierwsze Dni Mediów odbyły się w 2008 roku w Poczdamie pod hasłem: "Machina polityczno-medialna: Polska i Niemcy w europejskich doniesieniach medialnych". W dyskusjach uczestniczyli m.in. Gesine Schwan i Władysław Bartoszewski. "20 lat później..." to motto Dni Mediów 2009, które gościły w Szczecinie i były okazją do spotkania wysokiej rangi gości i świadków wydarzeń roku 1989, m.in. Hansa-Dietricha Genschera, Lecha Wałęsy, Tadeusza Mazowieckiego i Aleksandra Kwaśniewskiego. III Polsko-Niemieckie Dni Mediów odbyły się w 2010 roku w Dreźnie pod hasłem: "Polska i Niemcy - partnerzy na Wschodzie". O stosunkach między Unią Europejską a jej wschodnimi sąsiadami i Rosją dyskutowali m.in. prof. dr Hans-Gert Pöttering, Cornelia Pieper oraz Paweł Kowal. Tematem Dni Mediów w 2011 roku była "Agenda 2031: Kolejnych 20 lat sąsiedztwa - Polska, Niemcy i UE". Dziennikarze, politycy i działacze społeczni, wśród nich m.in. Jerzy Baczyński, Jolanta Fedak, Jurek Owsiak, Wolfgang Kenntemich, dyskutowali w Zielonej Górze o dziennikarskich, politycznych i gospodarczych wyzwaniach dla Polski i Niemiec na kolejnych 20 lat. Honorowym ambasadorem edycji 2011 był Fritz Pleitgen.

V Polsko-Niemieckie Dni Mediów odbyły się od 14 do 16 maja 2012 w Schwerinie a ich motto „Rozgrywki międzynarodowe: Europa w grze” nawiązywało do EURO 2012. Dziennikarze oraz uznani eksperci dyskutowali o tym, w jaki sposób utrzymać Europę pod względem politycznym i gospodarczym w „lidze mistrzów”, i o wyzwaniach, jakie czekają Polskę i Niemcy w dobie kryzysu. W debatach i dyskusjach branżowych udział wzięli m.in. Leszek Balcerowicz, b. wicepremier i minister finansów RP; Steffen Kampeter, Parlamentarny Sekretarz Stanu przy Ministrze Finansów, Jarosław Gugała, Dyrektor Pionu Informacji i Publicystyki, Polsat; Piotr Kraśko, szef „Wiadomości”, TVP1; Radosław Krawczyk, prezes spółki Salon24.pl; Peter Frey, Redaktor Naczelny, ZDF; Thomas Urban, korespondent w Polsce, Süddeutsche Zeitung; Maike Haselmann, Spiegel online, redaktor odpowiedzialna za portale społecznościowe.

VI Polsko-Niemieckie Dni Mediów odbywały się w 2013 roku we Wrocławiu w dniach od 6 do 8 czerwca. Tytuł tegorocznej konferencji, na którą jak co roku przybyło wielu dziennikarzy i ekspertów, brzmiał „Wyprzedzić zmianę – Polska i Niemcy 2013”. Z dużym zainteresowaniem spotkały się towarzyszące konferencji warsztaty tematyczne, które po raz pierwszy pojawiły się na Polsko-Niemieckich Dniach Mediów, a w przyszłych latach mają już być ich stałym elementem. W sumie było ich pięć. Prowadzone były między innymi przez Pawła Reszkę i Michała Majewskiego z Fundacji Reporterów i Ulricha Krökela z n-ost.
W debacie uczestniczyli między innymi publicysta Paweł Lisicki, Jiři Čistecký, dyrektor Departamentu Europy Centralnej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Republiki Czeskiej, Herbert Leopold Gabryś, przewodniczący Komitetu do Spraw Polityki Klimatyczno-Energetycznej w Krajowej Izbie Gospodarczej i Patrick Graichen, dyrektor Agora Energiewende.

VII Dni Mediów odbyły się w gościnnej stolicy Brandenburgii, Poczdamie, pod hasłem „Europa przed wyborami. Jaki wybór ma Europa?” w dniach 8-9 maja 2014 roku. Do programu konferencji oprócz warsztatów wprowadzono debatę interaktywną fishbowl, do udziału w której oprócz redaktorów naczelnych polskich i niemieckich mediów zaproszono zgromadzoną publiczność, a także Small-Talk z (niektórymi) nominowanymi do Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej. Gala Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej odbyła się w nowym Landtagu Brandenburgii. Podczas Gali po raz pierwszy wręczono nagrodę w kategorii „Dziennikarstwo na Pograniczu”, przyznaną za materiał przygotowany przez dziennikarzy z sześciu regionów partnerskich, który w wyjątkowy sposób dokumentuje integrację, przemiany i nowe problemy codzienności na pograniczu.

Dni Mediów organizowane są wspólnie przez Fundację Roberta Boscha, Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej i region przygraniczny w Polsce lub w Niemczech.

Rok 2015

Podczas Polsko-Niemieckich Dni Mediów 21 maja br. uhonorowano laureatów Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej im. Tadeusza Mazowieckiego 2015. W kategoriach Prasa, Radio, Telewizja nagrodzono teksty i audycje z „Gazety Wyborczej”, Radia Wrocław oraz saksońskiej stacji MDR. Nagrodę specjalną „Dziennikarstwo na Pograniczu” otrzymała audycja z Radia Szczecin. – Dziennikarze zajmujący się polsko-niemieckimi zagadnieniami zasługują na specjalne uznanie – podkreślił podczas gali Tomasz Sobieraj, Wicemarszałek Województwa Zachodniopomorskiego. Zwycięzców i nominowanych odznaczono 21 maja 2015 r. podczas gali w Trafostacji Sztuki w Szczecinie.

Pierwsze miejsce w kategorii Prasa zdobyła Magdalena Grzebałkowska za reportaż „Śpiewać, hitlerówy!”, który ukazał się w „Dużym Formacie”. W kategorii Radio zwyciężyła audycja trzech autorów: Tomasza Sikory, Romana Nucka i Tomáša Kopeckýego pt. „Dowodiczek Osobisticzek, czyli Nowy Realizm Graniczny”. Reportaż telewizyjny „Mama arbeitet im Westen – Eine Kindheit in Polen“ Åse Svenheim Drivenes wyemitowany w MDR, wygrał w kategorii Telewizja. Po raz drugi przyznano nagrodę specjalną „Dziennikarstwo na pograniczu“, ufundowaną tym razem przez Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego i Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej. Nagrodę otrzymali Joanna i Krzysztof Skonieczni za audycję „Mała Polka ze Staffelde“, wyemitowaną przez Polskie Radio Szczecin. Zwycięzcy konkursu otrzymali nagrody finansowe - po 5000 euro.

Laudacje na cześć zwycięzców wygłosili członkowie jury. Juror Robert Migdał z „Gazety Wrocławskiej” podkreślił fakt, że reportaż Magdaleny Grzebałkowskiej „Śpiewać, hitlerówy!” „każe się zastanowić, zweryfikować, tkwiące w nas, Polakach, od dziesięcioleci, myślenie, że Polak to ten dobry, Niemiec to ten zły”. Juror podkreślił fakt, że „autorka ma dar przesiewania, z zebranych i poznanych setek historii, tych najbardziej interesujących, wartościowych, od tych mniej ważnych”. Zwycięski tekst opowiada historię Czesława Gęborskiego, komendanta obozu w Łambinowicach i osób tam internowanych. Po wojnie Niemcy, których miano ewakuować z tak zwanych Ziem Odzyskanych, trafiali do obozów przejściowych. Nie był to jedyny taki obóz na terenie Polski.

Zwycięska audycja w kategorii Radio, „Dowodiczek Osobisticzek, czyli Nowy Realizm Graniczny” opowiada historie z pogranicza polsko-niemiecko-czeskiego. Autorzy sprawdzili, jak wygląda w praktyce nauka i znajomość języka sąsiadów, jak ludzie znad granicy robią zakupy, gdzie się leczą i gdzie pracują. Juror Jürgen Hingst stwierdził, że dobrze, aby materiał, zgodnie z ideą konkursu o Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską, dodawał do relacji polsko-niemieckich „odrobinę Europy, co łatwo można osiągnąć przedstawiając trójkąt graniczny […]. Tutaj na tym przygranicznym obszarze, jak nigdzie indziej, spotykają się cele i drogi życiowe Polaków, Niemców i Czechów”.

Nagrodzona audycja w kategorii Telewizja opowiada historię migracji za pracą w granicach Unii Europejskiej. Szacuje się, że w Polsce jest ok. 100 000 dzieci, którymi opiekują się dziadkowie lub sąsiedzi, ponieważ ich rodzice pracują na zachodzie. Åse Svenheim Drivenes opowiada poruszającą historię chłopca u progu dorosłości reprezentatywną dla tysięcy innych chłopców i dziewczynek. Laudatorka Bogna Koreng tak mówiła o materiale: Niewymowna bliskość bohaterów tego filmu, pewna zażyłość i ich wielkie zaufanie sprawiają, że ma się wrażenie jakby się było tam z nimi. Mimika, gesty i reakcje tych dzieci powodują, że jakiekolwiek objaśnienia w tym filmie są zbędne. Autorka jest w nim cichym obserwatorem. Wydaje się, że w napisach do tego filmu wystarczyłoby umieścić słowa: „Bez komentarza”.

O polskiej polityczce Marcie Szuster opowiada praca nagrodzona w kategorii „Dziennikarstwo na Pograniczu“. Pani Szuster od czterech lat mieszka we wsi Mescherin w Meklemburgii-Pomorzu Przednim. Po ostatnich wyborach wiosną 2014 r. radną w Staffelde została właśnie ta rodowita szczecinianka. Autorzy reportażu opisują społeczne zaangażowanie Polki w niemieckiej miejscowości i jej motywację. Autorzy, zdaniem laudatorki Doroty Zyń-Horbaczewskiej, „trafili na ślad prawdziwie Wspólnej Europy, Europy bez uprzedzeń i lęków, bez sztucznych granic w świadomości, gdzie w nadgranicznej niemieckiej miejscowości, 5 km od pobliskiego Gryfina, Niemcy i Polacy żyją jak dobrzy sąsiedzi. Granica łączy a nie dzieli”.

Wicemarszałek Województwa Zachodniopomorskiego Tomasz Sobieraj nie krył satysfakcji z faktu, że nagrodę w tej kategorii wywalczyła dziennikarka z Pomorza Zachodniego. – Cieszą sukcesy ludzi, którzy swoje życie i karierę zawodową związali z naszym regionem. Wierzę, że ogromny potencjał Pomorza Zachodniego tkwi właśnie w kreatywnych i zdolnych mieszkańcach. Bohaterka reportażu Joanny i Krzysztofa Skoniecznych też to udowadnia, dając swój wkład w budowę zgodnej, spójnej społeczności na pograniczu polsko-niemieckim – mówił. – Tematyka relacji polsko-niemieckich jest skomplikowaną materią. Wymaga merytorycznego przygotowania, wiedzy zarówno historycznej, jak i dotyczącej bieżących wydarzeń, orientacji w zakresie wielu dziedzin: polityki, kultury, finansów, spraw społecznych.

Dziennikarze, którzy specjalizują się w tej tematyce, świadomie wybrali niełatwy kawałek chleba. Jednocześnie ich praca jest niezwykle istotnym elementem budowania tożsamości na pograniczu i dlatego zasługuje na specjalne uznanie – podkreśla Tomasz Sobieraj.

Dyrektor FWPN prof. dr hab. Krzysztof Miszczak wręczając nagrodę w kategorii Prasa podkreślił raz jeszcze wysoką jakość nagrodzonych i nominowanych prac w tegorocznym konkursie o Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską im. Tadeusza   Mazowieckiego oraz fakt, że nie zajmują się one jedynie klasycznym ujęciem historycznych tematów, ale też patrzą w przyszłość. Zgłaszane prace coraz częściej dotyczą nowych wyzwań, współodpowiedzialności Polaków i Niemców w strukturach Unii Europejskiej: migracji, poszukiwania małych ojczyzn we wspólnocie.

Była to osiemnasta edycja konkursu o Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską, która od grudnia 2013 r. nosi imię Tadeusza Mazowieckiego w uznaniu dla działalności dziennikarskiej tego działacza na rzecz praw obywatelskich i pierwszego demokratycznego premiera Polski po roku 1989. W tym roku do konkursu zgłoszono 164 prace, 89 z nich nadesłano w Niemiec, a 75 z Polski. Fundatorami Nagrody są: Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Fundacja Roberta Boscha i sześć regionów partnerskich – kraje związkowe Brandenburgia, Meklemburgia-Pomorze Przednie i Wolne Państwo Saksonia oraz trzy województwa – zachodniopomorskie, lubuskie i dolnośląskie. Nagrody wynosiły po 5000 euro.

XIX konkurs o Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską im. Tadeusza Mazowieckiego oraz Dni Mediów w przyszłym roku gościć będą w Saksonii. Nominowane i nagrodzone prace dostępne są do wglądu na stronie fwpn.

Program

Dzień pierwszy – czwartek (21 maja)

10:00
Otwarcie Dni Mediów
Wprowadzenie Krzysztof Miszczak, Dyrektor, Członek Zarządu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej
Olgierd Geblewicz, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
Przemówienie Adam Bodnar, Wiceprezes Zarządu, Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Impulsy Jerzy Margański, Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Berlinie
Rolf Nikel, Ambasador Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie

10:30-12:30
Debata fishbowl: Nauki z kryzysu wokół Ukrainy. Jak Polska i Niemcy mogą w przyszłości współdziałać na wschodzie Europy?
Czy Rosja dokonując agresji na kraj sąsiedni może być traktowana jako partner demokracji zachodnich? Jak politycznymi metodami można rozwiązać konflikt na wschodniej Ukrainie? Jaką rolę pełnią media w tym konflikcie, jakie są warunki bezstronnego relacjonowania, unikania stereotypowego ujęcia tematu, aby nie stać się mimo woli stroną konfliktu?

Moderacja: Andrzej Grajewski, szef działu Świat, „Gość Niedzielny”

Uczestnicy: 

• Piotr Andrusieczko, korespondent „Gazety Wyborczej” m.in. ze wschodniej Ukrainy
• Viola von Cramon, posłanka do niemieckiego Bundestagu z ramienia Partii Zielonych
• Moritz Gathmann, „Der Spiegel”
• Paweł Kowal, adiunkt Instytutu Studiów Politycznych PAN
• Paweł Pieniążek, freelancer, relacjonował wydarzenia na Majdanie i konflikt zbrojny we wschodniej Ukrainie

16:00-17:30
„Small Talk” z udziałem (niektórych) nominowanych do konkursu o Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską im. Tadeusza Mazowieckiego 2015

Moderacja: Karolina Golimowska i Daniel Tkatch, zwycięzcy Nagrody Dziennikarskiej im. Tadeusza Mazowieckiego 2014 w kategorii Prasa za pracę „Jetzt bin ich also deutsch / Więc jesteśmy Niemcami”, opublikowaną w „The Germans”

W ramach tegorocznego „Small-Talku“ zgromadzono dziennikarzy reprezentujących różne rodzaje mediów. Celem ich spotkania będzie dyskusja o najistotniejszych aspektach nominowanych prac. W jaki sposób polskie i niemieckie media relacjonują sprawę wewnątrzeuropejskiej migracji za pracą? Ile z tego, co nas dzisiaj łączy, czy ewentualnie dzieli, wynika z naszej trudnej wspólnej historii, i jak jest ona przedstawiana w mediach? Jak możemy uczyć się z tej historii, tak aby wspólnie i ponadgranicznie patrzeć w przyszłość i razem ją budować? Jaką rolę w naszej autopercepcji odgrywa wizerunek „obcego”? Te oraz inne pytania, które wciąż pojawiają się w polsko-niemieckim i europejskim krajobrazie medialnym staną się punktem wyjścia do dyskusji o współczesnym europejskim dziennikarstwie ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu polsko-niemieckiego.

Uczestnicy:

• Anna Malinowska, nominowana za pracę „Umowna data urodzenia”, Gazeta Wyborcza, Duży Format  Marietta Morawska-Büngeler, nominowana za pracę „Waschen füttern trösten – polnische Pflegerinnen in Deutschand“, Westdeutscher Rundfunk
• Roman Nuck, nominowany za prace „Zwei Länder, eine Stadt. Grenzgeschichten aus Görlitz / Zgorzelec”, MDR 1 Radio Sachsen w kategoriach Radio oraz Dziennikarstwo na Pograniczu oraz  „Dowodiczek Osobisticzek czyli Nowy realizm Graniczny”, Radio Wrocław
• Jolanta Rudnik, Andrzej Rudnik, nominowani za pracę „Ostatni świadek”, Radio Koszalin
• Emilia Smechowski, nominowana za pracę „Ein Hoch auf die faulen Piroggen!“, brand eins
• Monika Stefanek, nominowana za pracę „W sąsiedztwie Białego Bociana”, Funkhaus Europa, Redakcja Polska 
• Sonja Volkmann-Schluck, nominowana za pracę „Aufrüstung mit Symbolwert – In Stettin planen deutsche und polnische Soldaten gemeinsam den Verteidigungsfall der NATO“, Schweriner Volkszeitung

Dzień drugi – 22 maja (piątek)

11:00-11:30
Zakończenie Dni Mediów